Shërbimet e kujdesit alternativ ofrohen për fëmijët dhe të rinjtë që kanë humbur kujdesin e familjes së tyre të origjinës dhe për të cilët autoritetet përgjegjëse për mbrojtjen e fëmijëve, bazuar në legjislacionin kombëtar dhe procedurën kombëtare të pranimit, kanë vendosur që kujdesi alternativ është i nevojshëm. Qëllimi i përgjithshëm është ofrimi i një kujdesi alternativ të përshtatshëm për fëmijët pa kujdes prindëror në Republikën e Shqipërisë, në të cilin ata do të rriten me dashuri, respekt dhe siguri.
Situata pandemike ka sjellë shumë pasiguri dhe frikë për të ardhmen. Shumica e fëmijëve të pranuar në përkujdesje alternative vendosen si masë mbrojtëse nga autoritetet shtetërore për arsye të ndryshme. Ka mungesë të shërbimeve të kujdesit pasues si dhe një kuadër ligjor të pazhvilluar në vend për këtë temë. Sfidat kryesore vijnë si pasojë e mungesës së shërbimeve të përkujdesit pasues dhe reflektohen në punësimin e të rinjve, strehimin, çështjet shëndetësore, ushqimin, arsimin, mentorimin, shërbimet psikosociale, duke rrezikuar në pak raste edhe mbijetesën e tyre.
Zgjidhjet tona janë gjithmonë në përputhje me:
Prandaj, zgjidhjet tona të kujdesit përfshijnë kujdesin alternativ, forcimin e familjes dhe avokimin dhe partneritetin për kujdes cilësor.
KUJDES…
….përkufizohet si “prindërimi i fëmijëve dhe të rinjve”. Ai mbulon si kujdesin në familjet e origjinës ashtu edhe kujdesin në një mjedis alternativ.
Efekti i Kujdesit
Çelësi është kujdesi cilësor dhe investimi në të ka një efekt shumëfishues – pasi fëmijët marrin kujdes pasurues, lulëzojnë dhe realizojnë potencialin e tyre brez pas brezi. Gjithçka fillon me sigurimin që fëmijët të kenë kujdesin cilësor të një prindi ose një kujdestari tjetër që në moshë shumë të vogël derisa të jenë gati për një jetë të pavarur. Kujdesi për fëmijët e bën botën një vend më të mirë. Ky është efekti i kujdesit!
Kur është në interesin më të mirë të fëmijës dhe në marrëveshje me autoritetet përkatëse, ne ofrojmë dhe përdorim përvojën dhe kompetencën tonë për të eksploruar zgjidhjet përkatëse alternative të kujdesit, së bashku me partnerët. Ne kemi pothuajse 27 vjet përvojë në ofrimin e kujdesit alternativ bazuar në një model të kujdesit të ngjashëm me familjen, të cilin ne e quajmë kujdesi familjar SOS, dhe në forma të tjera alternative të kujdesit, siç janë kujdesi përkujdesës dhe komunitetet rinore. Ne e rishikojmë vendosjen rregullisht, duke eksploruar të gjitha opsionet e kujdesit bazuar në interesat më të mira të fëmijës. Nëse është në interesin më të mirë të një fëmije që të kthehet në familjen e origjinës, ne e mbështesim dhe e shoqërojmë me kujdes këtë proces. Asnjë organizatë tjetër nuk ka përvojën tonë të thellë në ofrimin e kujdesit alternativ dhe kjo përvojë informon punën tonë për forcimin dhe avokimin e familjes. Ne bëjmë çdo përpjekje për të gjetur një zgjidhje ku vëllezërit e motrat mund të rriten së bashku dhe të marrin në konsideratë faktorë të tillë si mosha, gjinia, besimi, nevojat e veçanta, gjendja shëndetësore, vendndodhja gjeografike dhe kohëzgjatja e pritshme e vendosjes.
Ndërsa një fëmijë është në përkujdesje alternative, ne inkurajojmë lidhje të forta midis fëmijëve dhe familjes së tyre të origjinës, për sa kohë që kjo nuk dëmton mirëqenien e fëmijës. Ne e rishikojmë vendosjen rregullisht, duke eksploruar të gjitha opsionet e kujdesit bazuar në interesat më të mira të fëmijës. Kjo përfshin mbështetjen dhe drejtimin e riintegrimit me familjen e tyre të origjinës, nëse është e përshtatshme.
Në kujdesin alternativ, ne fuqizojmë fëmijët dhe të rinjtë në aspekte të ndryshme të zhvillimit të tyre individual, në mënyrë që ata të jenë në gjendje të bëhen anëtarë të shoqërisë që mbështeten te vetja dhe kontribuojnë. Ky proces fillon me një fokus të veçantë në zhvillimin e fëmijërisë së hershme dhe përfundon me një mbështetje cilësore të kujdesit pasues. Gjatë gjithë procesit të zhvillimit të fëmijës dhe familjes, ne bazojmë grupin unik të pikave të forta, aftësive dhe njohurive të secilit fëmijë, të rinj dhe familje. Ne e bëjmë këtë përmes pjesëmarrjes së vazhdueshme të fëmijëve dhe familjeve. Ata janë gjithmonë në qendër të zhvillimit të tyre. Prindërit luajnë një rol udhëheqës në udhëheqjen dhe mbështetjen e zhvillimit të fëmijëve, ku fëmijët marrin përgjegjësi në rritje ndërsa rriten.
SOS Fshatrat e Fëmijëve në Shqipëri ka një qasje sistem multidisiplinare, e cila përfshin jo vetëm ofrimin e shërbimeve të drejtpërdrejta ose një sërë shërbimesh plotësuese, por një ndërhyrje efektive dhe sistematike në ndërtimin e kapaciteteve dhe zhvillimin e sistemeve të sakta të mbështetjes së komunitetit për grupin tonë të synuar.
Që nga viti 1996, SOS Fshatrat e Fëmijëve ofron shërbime të kujdesit alternativ të cilësisë së lartë për 284 fëmijë dhe të rinj që kanë humbur kujdesin prindëror. Gjatë gjithë përvojës së kujdesit:
Të rinjtë që janë të pavarur tani kanë këto rezultate:
95 % e të rinjve janë të punësuar dhe janë të suksesshëm në jetën e tyre (më shumë se 55 % e të rinjve të punësuar punojnë në profesionin e tyre).
35% e të rinjve që lanë kujdesin kanë mbaruar Universitetin e vendit. Disa prej tyre janë duke ndjekur studimet Master në universitete të ndryshme të vendit ose jashtë vendit.
35% janë të martuar dhe kanë krijuar familjet e tyre me fëmijë. Pavarësisht sfidave të jetës (pak prej tyre janë të divorcuar) asnjë nga të rinjtë tanë që kanë krijuar familje nuk i ka braktisur fëmijët e tyre (ata nuk e kanë përsëritur historinë e jetës së tyre).
Më shumë se 20% e të rinjve të pavarur jetojnë jashtë vendit dhe janë të integruar shumë mirë.
Në vitin 1999 u vendosa në SOS Fshati i Fëmijëve Tiranë pasi familja ime u nda. Isha e frikësuar, e hutuar, por edhe pak kurioze. “Cfarë është ky vend?” mendova. “Mirë se erdhe në familje”, ishte fraza e parë që më tha nëna SOS. Mësova shpejt se quhet familje për një arsye. Personi më i rëndësishëm për ne në të ishte nëna. Përpjekjet e saj për t’u kujdesur për ne e bënin atë më të rëndësishmen në sytë tanë. Edhe pse nuk ishim vëllezër e motra nga gjaku, u bëmë më shumë se kaq. Ndonëse isha vetëm 10 vjeç, jeta ime në SOS Fshatin e Fëmijëve Tiranë u ndje si një fillim i ri. Mësova të jetoj ngrohtësisht me njerëz që nuk i njihja apo prisja t’i takoja gjatë jetës sime.
Ndërsa maturohemi, kuptojmë se lumturia mund të gjendet edhe në mes të historive të trishta. Gjatë kohës sime në fshat, kam krijuar një vlerësim të ri për dashurinë që vjen nga të pasurit vëllezër e motra. Sara* dhe Ani* u bënë motrat e mia të familjes dhe së bashku ne ndamë të gjitha problemet dhe aspiratat tona. Luajtëm, qeshëm, madje derdhëm edhe lot bashkë. Dorë për dore, ne u rritëm përkrah njëri-tjetrës dhe krijuam kujtime të panumërta. E në fund të fundit a nuk është kjo cka përfaqëson një moter, dashuri dhe të plot kujtime fëmijërie sëbashku.
Në fshat zbulova dashurinë për sportin dhe aspirova të bëhesha versioni më i mirë i vetes. Me punë te palodhur dhe mbështetjen e atyre që besuan tek unë, ia dola. Unë arrita të diplomohem në Universitetin e Sporteve. Sot, jam krenare jo vetëm për arritjet e mia, por edhe për lumturinë që i solla familjes dhe mbështetësve të mi.
Jeta ime ka qenë një udhëtim i veçantë. Unë kam pasur rastin të rritem në një mjedis të ndryshëm nga shumica e moshatarëve të mi, por në një mënyrë shumë të bukur.
Si nënë e dy fëmijëve, tani e kuptoj rëndësinë e dashurisë, strehimit dhe familjes. Sot, mund ta kuptoj se sa shumë përmbushje shpirtërore kam marrë aty ku jam rritur.
Ndonjëherë më duket sikur jam pjesë e një historie të shkruar në një libër ku vetëm imagjinata ime mund t’i japë jetë fjalëve. Motra ime Sara* më thotë se jam shumë poetike, por mua më pëlqen. Unë dua ta shoh jetën në këtë mënyrë, të hapur për të pranuar surprizat e ardhshme që mund të më sjellë jeta.
*Keni parasysh se për arsye të privatësisë dhe mbrojtjes së fëmijëve, ne kemi ndryshuar emrat origjinalë të fëmijëve.”
Gjatë një seance trajnimi pas një viti mbështetjeje, Fredi tha:
“Unë nuk pi alkool, nuk pi duhan, punoj shumë, e dua familjen time dhe kujdesem për fëmijët, gruan dhe nënën time. Të gjithë përballemi me sfida në periudha të ndryshme të jetës, por disa sfida qëllojnë të jenë më të vështira se ca të tjera. Situata ime më ka mësuar se duhet të jemi më pak gjykues dhe më shumë mbështetës ndaj atyre që po kalojnë periudha të vështira. Përmes përvojave të mia, kam kuptuar se edhe veprimet e thjeshta të mirësisë mund të kenë një ndikim të rëndësishëm tek ata që po përballen me sfida të ndryshme në jetën e tyre.”
Ne në SOS Fshatrat e Fëmijëve punojmë së bashku me partnerë, donatorë, komunitete, bashki lokale t’u mundësojmë fëmijëve të rriten me ato mardhwnie që u nevojiten për t’u zhvilluar dhe për t’u bërë vetja e tyre më e fortë. Ne u mundësojmë familjeve të gjejnë mënyra më të mira për të qenë pranë njëri-tjetrit.
*Keni parasysh se për arsye të privatësisë dhe mbrojtjes së fëmijëve, ne kemi ndryshuar emrat origjinalë të fëmijëve.”
